Το Εθνικό Συμφέρον Επιτάσσει Ισχυρό Πατριωτικό Κίνημα

Επαμεινώνδας Ε. Πανάς
σ. Καθηγητής
Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

«Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Aποικία

δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,

και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός,

ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός

να φέρουμε Πολιτικό Aναμορφωτή».

Εν μεγάλη Eλληνική αποικία, 200 π.X.
Κωνσταντίνος Καβάφης. 

Αναμφίβολα, πρέπει να δημιουργεί ανησυχία το πλήθος των νέων κομμάτων που ιδρύονται τώρα στο χώρο της Άκρας Δεξιάς. Η ανησυχία αυτή οδήγησε στο κείμενο αυτό. Όμως, η ανησυχία έχει και τη θετική της διάσταση: αφυπνίζει το πατριωτικό συναίσθημα, το στοιχείο εκείνο που μπορεί να δυναμώσει ολόκληρο το χώρο.

Ως Έλληνες πολίτες έχουμε τη δυνατότητα, αλλά και την ευθύνη να συντελέσουμε στην ενίσχυση του πατριωτικού χώρου. Σήμερα, δεν πρέπει να υπάρχει ούτε ένας Έλληνας πολίτης που να συμφωνεί με τη σημερινή κατάσταση της χώρας. Η πνευματική, η οικονομική και η ηθική κρίση, έχει απλώσει τα πλοκάμια της παντού.

Στο μεγάλο χρονικό διάστημα της οικονομικής κρίσης, όλοι οι πολίτες έχουν αντιληφθεί ότι το πολιτικό σύστημα οδήγησε τη χώρα στη σημερινή κατάσταση. Οι Έλληνες έδειξαν έμπρακτα την αντίδρασή τους καταψηφίζοντας τα άλλοτε δύο μεγάλα κόμματα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, που είχαν καταγραφεί ως μνημονιακά. Δημιουργήθηκαν δύο τάσεις πολιτών: οι Μνημονιακοί και οι αντι-Μνημονιακοί.

Για την Αριστερά η μετάλλαξη από αντιμνημονιακή σε μνημονιακή, πρέπει να καταγραφεί στα παγκόσμια παράδοξα: από ένθερμη αντι-Μνημονιακή Αριστερά μετατράπηκε στη χειρότερη μνημονιακή παράταξη.

Μήπως το γεγονός αυτό δείχνει ότι δεν είναι χρεοκοπημένη μόνο η χώρα, αλλά κυρίως το πολιτικό σύστημα;  Άραγε, πόση δύναμη απορροφητικότητας διαθέτει η Μνημονιακή κατάσταση ώστε μια Αριστερή για «πρώτη φορά» Κυβέρνηση να απορροφηθεί και να γίνει Μνημονιακή;

Τώρα έφθασε η ώρα του απολογισμού. Έγιναν θυσίες, πλήρωσε και εξακολουθεί να πληρώνει ο Ελληνικός λαός τα λάθη των πολιτικών. Όμως, ακόμη δε στήθηκε κάποιο δικαστήριο για να εξετάσει τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν σε βάρος του Ελληνικού Λαού.

Θα ήταν μέγιστη μωρία να πιστεύουμε ότι για να δημιουργηθεί μια καινούρια Ελλάδα δεν χρειάζεται ο πατριωτισμός των Ελλήνων. Μόνον οι Έλληνες μπορούν να δώσουν ενωμένοι τη μάχη για μια καινούργια Ελλάδα. Οι Έλληνες κρύβουν ακόμη βαθιά μέσα στην ψυχή τους την αγάπη προς την Ελλάδα, την πατρίδα όλων μας. Η πατριωτική δύναμη των πολιτών θα αποτελέσει τη νέα πραγματικότητα.

Δυστυχώς, κύριο μέλημα της κεθεστηκυίας τάξης ήταν η ταύτιση στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη, του πατριωτισμού με το ναζισμό, το φασισμό και το ρατσισμό.

Όμως, ο γνήσιος πατριωτισμός των Ελλήνων που εκφράζεται από τον Περικλή Γιαννόπουλο και τον Ίωνα Δραγούμη, ουδεμία σχέση έχει με τις πιο πάνω ιδέες. Απλά το πατριωτικό αίσθημα των Ελλήνων έπρεπε να πληγεί καίρια κατόπιν εντολής της «Νέας Τάξης» πραγμάτων.

Τη θέση του πατριωτισμού στην Ελλάδα έπρεπε να πάρουν ο εθνομηδενισμός και ο διεθνισμός, αγνοώντας την επισήμανση του Παναγιώτη Κονδύλη, σύμφωνα με την οποία η αγάπη για τη συγκεκριμένη πατρίδα απαιτεί συγκεκριμένες θυσίες, ενώ η αγάπη για την ανθρωπότητα έχει θεωρητική αξία.

Όποιος αμφιβάλλει ότι βιώνουμε έντονη πολιτική και οικονομική κρίση, ας αναλογιστεί ποια ήταν η προηγούμενη κατάσταση του πολιτικού συστήματος:

• Μέχρι το 2012 στην Ελλάδα κυριαρχούσαν και εναλλάσσονταν παίζοντας το γνωστό παιχνίδι του δικομματισμού δύο κόμματα: ΠΑΣΟΚ και νέα Δημοκρατία, που απλά βασίζονταν στη συσπείρωση των ψηφοφόρων τους.
• Το πολιτικό σύστημα ήταν ευσταθές. Δηλαδή το κομματικό σύστημα ισορροπούσε στην κατάσταση του δικομματισμού.
• Μέχρι τότε δεν είχε σχηματιστεί κυβέρνηση τουλάχιστον με δύο κόμματα εκτός του 1989 (συγκυβέρνηση Αριστεράς με τη Δεξιά) και το 1990 (οικουμενική κυβέρνηση). Σε αυτές τις δύο περιόδους οι συγκυβερνήσεις στηρίζονταν στη λογική της διαχείρισης μιας πολιτικής κρίσης και όχι στη λογική της εξυπηρέτησης της πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού.
• Δεν είχε σημαντική παρουσία ο πατριωτικός ή εθνικιστικός χώρος στη Βουλή.
• Είχε σβήσει η έννοια της χαμένης ψήφου

Φαίνεται ότι η κρίση τελικά έδωσε το έναυσμα της αλλαγής των πρωταγωνιστών του πολιτικού συστήματος.

Όμως, παρέμεινε το «στίγμα»:

το έλλειμμα εμπιστοσύνης των πολιτών προς τα πολιτικά κόμματα.

Τα νέα κόμματα δεν ενέπνευσαν την εμπιστοσύνη στους Έλληνες πολίτες. Δηλαδή, η κρίση άλλαξε το πολιτικό σκηνικό, παρόλο που οι πολίτες παραμένουν δραματικά επιφυλακτικοί απέναντί του.

Το τέλος της μεταπολίτευσης και η εμφάνιση της γενικευμένης κρίσης στη χώρα μας δείχνει να σηματοδοτεί την αναγκαιότητα της αλλαγής του πολιτικού σκηνικού του ελλαδικού χώρου. Η αναγκαιότητα αυτής της αλλαγής πηγάζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα δύο κόμματα του διπολισμού.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι πάνω από το 80% των πολιτών δεν έχει εμπιστοσύνη στα κόμματα και στους πολιτικούς, τους οποίους θεωρεί όλους ίδιους, αλλά και γενικότερα στο πολιτικό σύστημα.

Ο κατακερματισμός του πατριωτικού χώρου έχει ιδιαίτερες προεκτάσεις τόσο για τη διατήρηση του πατριωτισμού όσο και για τη διάδοση της πατριωτικής ιδεολογίας. Η οικονομική κρίση και η ανάγκη μιας άμεσης λύσης, έστρεψε την προσοχή των απογοητευμένων πολιτών στα μικρά κόμματα. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει χαμένη ψήφος ενίσχυσε επίσης το όραμα της εισόδου στη Βουλή μικρών κομμάτων – όχι και τόσο διαφοροποιημένων ιδεολογικά μεταξύ τους – προκειμένου μετά να γίνουν ρυθμιστές ως συγκυβερνώντες με τα παλαιά και νέα μεγάλα κόμματα.

Τα γεγονότα δείχνουν ότι δυστυχώς ο ισομορφισμός έχει παρεισφρήσει και στον πατριωτικό χώρο, ενώ όλα τα κόμματα, από τις στρατηγικές που εφαρμόζουν, δείχνουν «να ψαρεύουν στα ίδια νερά». Φυσικά, και στο πατριωτικό χώρο, όπως συμβαίνει και στο χώρο της Αριστεράς, εμφανίζονται κάποιες διαχωριστικές γραμμές σύμφωνα με τις οποίες «όλοι διαφωνούν με όλους», χωρίς να επιδιώκουν δημόσιο διάλογο μεταξύ τους.

Τελικά, από τις επιλογές των κινήσεων και τη στρατηγική των πατριωτικών κομμάτων θα εξαρτηθεί αν ο πατριωτικός χώρος θα έχει δυναμική τάση και μέλλον στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.

Όμως, η κρίση χτύπησε και τον αριστερό χώρο. Το ΠΑΣΟΚ από το 43,9% έφθασε στο 13,2%, το 2009, χάνοντας 2,2 εκατ. ψηφοφόρους!  Ποιος τους κέρδισε;  Ο ΣΥΡΙΖΑ με τις συνιστώσες του.

Η γενικευμένη κρίση που εκδηλώθηκε στη χώρα αποτέλεσε και τη γενεσιουργό αιτία της ίδρυσης και ανάδειξης των μικρών ή άγνωστων κομμάτων, το 2012. Ή με άλλα λόγια η εμφάνιση των κομμάτων ΑΝΕΛ, ΔΗΜΑΡ, Χρυσής Αυγής, οφείλονταν όχι σε κάποιο τυχαίο γεγονός, αλλά στη συγκεκριμένη κρίση η οποία εξακολουθεί να υφίσταται και να συνιστά ένα ακόμη λόγο για τη δημιουργία νέων κομμάτων (Ποτάμι, Εν. Κεντρώων κλπ).

Η αύξηση ή η μείωση των ποσοστών αυτών των μικρών «νέων» κομμάτων, επηρεάζεται από κοινωνικοοικονομικές συνθήκες ηθικής – βλέπε περίπτωση ΛΑΟΣ.

Πολλοί περίμεναν την εκλογική πτώση της Χρυσής Αυγής, όμως η κοινωνική, η πολιτική, η οικονομική και η ηθική συγκυρία εξακολουθούν να υφίστανται και παγιώνεται πλέον η σημαντική μετακίνηση κοινωνικών στρωμάτων προς τη Χρυσή Αυγή. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι όταν διαπιστώθηκε ότι δεν μειώνονταν τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής, τότε τέθηκε σε εφαρμογή το «Βενιζέλειο μπερτόλδειο εύρημα» – σχέδιο του συνταγματικού τόξου.

Ο B. Crick στη μελέτη του “In Defense of Politics”, θεωρεί ότι «η πολιτική είναι η δραστηριότητα μέσω της οποίας αντίθετα συμφέροντα μέσα σε ένα δεδομένο πλαίσιο κανόνων, συμβιβάζονται, λαμβάνοντας το καθένα ανάλογο μερίδιο εξουσίας για την ευημερία του και την επιβίωση ολόκληρης της κοινότητας». Με άλλα λόγια σύμφωνα με τον Crick, το βασικό στοιχείο της πολιτικής είναι η διασπορά της εξουσίας μέσω συμβιβασμών και όχι συγκρούσεων κοινωνικών ομάδων.

Η πολιτική διαμάχη φαίνεται κατ’ αρχήν να αποτελεί την αιτία κατακερματισμού του συγκεκριμένου χώρου, όσον αφορά σε μικροδιαφορές σε ιδεολογικές κατευθύνσεις και αξιολογήσεις των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων. Μπορεί, όμως, ο κατακερματισμός να οφείλεται και σε άλλες μεγαλύτερες διαφορές. Έτσι, και σε αυτόν το χώρο, το πολιτικό πεδίο καθίσταται εξουσιαστικό πεδίο. 

Λόγω και της συνεχιζόμενης ανόδου των εκλογικών ποσοστών της, η Χρυσή Αυγή φαίνεται ότι ηγείται της προσπάθειας εκπροσώπησης του «χώρου». Η αδυναμία όσων ανήκουν στον πατριωτικό χώρο εντοπίζεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει μεταξύ τους ένας δημιουργικός διάλογος, οπότε και εκλείπει και κάθε προοπτική συνεργασίας. Το παράδοξο εδώ είναι ότι ενώ υπάρχει ο κοινός τόπος, η σωτηρία της Ελληνικής κοινωνίας και της χώρας, οι υπεύθυνοι δείχνουν να το αγνοούν.

Οι πολίτες από την πλευρά τους, βλέποντας ότι δεν υπάρχει συνεννόηση για συνεργασία, αλλά μικροσυμφεροντολογική πολιτική για το ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» στον πατριωτικό χώρο, απογοητευμένοι κατανοούν τα τεκτενόμενα ως παιδικές ασθένειες του χώρου.

Οι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι ο πολυκερματισμός του πατριωτικού χώρου είναι ένα γεγονός, που καθοδηγείται από τα κίνητρα των εξουσιαστικών επιδιώξεων. Αγοραίες σκέψεις, όπως επιχορηγήσεις κομμάτων και προνόμια βουλευτών εδώ πρέπει να απορριφθούν, γιατί δε συνάδουν με τον πατριωτικό χώρο.   

Τελικά, ποιος είναι ο τελικός σκοπός των νέων κομμάτων που ιδρύονται στον «πατριωτικό χώρο»; Είναι η κατάργηση των Μνημονίων;  Αν είναι μόνο η κατάργηση των Μνημονίων, τότε με μεγάλη πιθανότητα θα παραμείνει το ίδιο πολιτικό σύστημα με τις μεγάλες του παθογένειες και τη σήψη του, που έφερε τη χώρα στην κατάσταση των Μνημονίων.

Οι γνωστές οικογένειες θα συνεχίσουν να καθορίζουν την τύχη της χώρας, και ίσως προστεθεί στη θέση του Παπανδρέου μια ακόμη οικογένεια, π.χ. η οικογένεια Τσίπρα. Η συνέχεια αυτού του πολιτικού συστήματος δεν θα ενδιαφερθεί να διατηρήσει το έθνος, ούτε την ιστορία του, ούτε τις παραδόσεις του, ούτε τη θρησκεία του.

Το γνωστό πολιτικό σύστημα έχει εμπειρία, ενώ διαθέτει επίσης αποθηκευμένη γνώση και πρακτική. Τα συστημικά κόμματα ακολουθούν το ίδιο τους εφεύρημα: «όποιος φεύγει από το μαντρί τον τρώει ο λύκος». Πόσα μικρά κόμματα δεν δημιουργήθηκαν με τη φυγή τους από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ; Όλα εξαφανίστηκαν. Οι «επαγγελματίες» πολιτικοί λατρεύουν τέτοιου είδους μικρά κόμματα, γιατί αυτά δεν έχουν μέλλον στις ισχύουσες συνθήκες. Σήμερα, προστέθηκε και άλλος ένας κανόνας που όμως δεν είναι πόνημα του πολιτικού συστήματος, αλλά των πολιτών. Όποιο μικρό κόμμα εισαχθεί στο κατεστημένο πολιτικό σύστημα ως αντι-Μνημονιακό και συνεργαστεί με Μνημονιακό κόμμα, εξαφανίζεται. 

Ο πατριωτικός χώρος αποτελούμενος από πανσπερμία κομμάτων χρειάζεται έναν ισχυρό πόλο έλξης, γιατί η χώρα έχει ανάγκη από ένα αποτελεσματικό πατριωτικό κόμμα. Αν αυτά τα πατριωτικά κόμματα πραγματικά επιθυμούν να συμβάλλουν στην ενδυνάμωση του πατριωτικού χώρου και να αποτρέψουν την κοινωνική και εθνική τραγωδία, που επέρχεται ολοταχώς, τότε θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι θα πρέπει να αυξήσουν την ισχύ τους και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τον εποικοδομητικό διάλογο και τη συνεργασία. Η ύπαρξη διασπασμένων μικρών ομάδων στον πατριωτικό χώρο, δεν μπορεί να επηρεάσει κατ’ ελάχιστο την παγιωμένη λειτουργία του πολιτικού συστήματος.

Η διάκριση των κομμάτων σε «Μνημονιακά» και «αντι-Μνημονιακά» κάτω από τις συνθήκες μιας γενικευμένης κρίσης, ανήκει απλά στην ιστορία των μετασχηματισμών και μεταμορφώσεων των κομμάτων. Το γεγονός αυτό ενισχύει το μεγάλο ποσοστό αποχής της τελευταίας εκλογικής αναμέτρησης. Δηλαδή, η δυσαρέσκεια των πολιτών από τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης, δεν τους οδήγησε προς την επιλογή των νέων μικρών κομμάτων.

Ήδη τα ποσοστά αποχής προκαλούν ανησυχία στα συστημικά κόμματα. Θα πρέπει να επισημανθεί εδώ επίσης ότι τόσο στο πατριωτικό χώρο, όσο και στα υπόλοιπα κόμματα του πολιτικού συστήματος, δεν έχει γίνει ακόμη μια ουσιαστική συζήτηση για την έξοδο της χώρας από την κρίση με άμεσα υλοποιήσιμες προτάσεις.

Υπάρχουν «αερολογίες» της μορφής θα πάμε να αγοράσουμε οπλικά συστήματα από τη Ρωσία ή πατάτες από τη Βενεζουέλα και σκόρδα από την Κίνα, ή θα πάρουμε πετρέλαιο από το Ιράν, δάνεια από τους BRICKS κλπ. Οι πολίτες δεν αξιολογούν σοβαρά αυτές τις προτάσεις. Εξακολουθεί η έλλειψη εμπιστοσύνης σε όλα τα κόμματα, ενώ η δυσαρέσκεια για τις πολιτικές αποφάσεις κάθε μέρα μεγαλώνει.

Παράλληλα, αυξάνεται και η απογοήτευση των πολιτών από όλα σχεδόν τα κόμματα, αφού με τον ένα ή άλλο τρόπο σχεδόν όλα τα κόμματα και οι συνδυασμοί τους από το 2010 δοκιμάστηκαν, όπως:

ΠΑΣΟΚ

Τεχνοκράτης πρωθυπουργός Παπαδήμος – ΛΑΟΣ

Τεχνοκράτης πρωθυπουργός Πικραμμένος

ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ

ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ

Παρατηρούμε σχεδόν όλοι οι συνδυασμοί των κομμάτων εφάρμοσαν αποτυχημένες πολιτικές ανίκανες να προσφέρουν ευημερία και ευτυχία στην κοινωνία ή τουλάχιστον να λύσουν τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που τα ίδια τα κόμματα δημιούργησαν.

Το μόνο που εξακολουθεί να θυμάται ο Έλληνας πολίτης είναι μόνο ότι τα πολιτικά αυτά κόμματα είχαν διαχωριστεί σε Μνημονιακά και μη-Μνημονιακά. Στο τέλος, ο πολίτης έμεινε με τη μεγάλη απορία πώς τα αντι-Μνημονιακά κόμματα μετατράπηκαν σε Μνημονιακά χωρίς αυτός να το καταλάβει.

Οι Έλληνες πολίτες είχαν πιστέψει ότι η εκλογή ενός «αριστερού» αντιμνημονιακού κόμματος, θα προκαλούσε φόβο στους δανειστές και αυτοί θα άλλαζαν τις αποφάσεις τους.

Μάλιστα, το 2014 οι Σαμαράς και Βενιζέλος είχαν αναφερθεί στον κίνδυνο για τους δανειστές από τον «αριστερό» ΣΥΡΙΖΑ. Το επιχείρημα αυτό των Σαμαρά-Βενιζέλου δεν επαληθεύτηκε κρίνοντας εκ των υστέρων. Οι δανειστές, ακλόνητοι στις αποφάσεις τους, ήταν βέβαιοι για τη μεταστροφή. Ο ΣΥΡΙΖΑ πολύ γρήγορα θα προσαρμοζόταν στο μνημονιακό πνεύμα. Μέσα σε έξι μήνες από την ανάληψη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, φτώχυνε ο αντιμνημονιακός χώρος και διευρύνθηκε ο μνημονιακός.

Έτσι, αναδείχθηκε η αδήριτη πραγματικότητα: οι δανειστές δεν αντιμετωπίζουν ούτε πρακτικά ούτε θεωρητικά κάποιο αντιμνημονιακό κίνδυνο. 

Αυτό είναι ίσως το μεγάλο μήνυμα: ο πολίτης διαπίστωσε ότι οι θορυβώδεις εντάσεις μεταξύ των Μνημονιακών και των αντι-Μνημονιακών κομμάτων, καθώς και οι μεταξύ τους αντιπαραθέσεις, δεν είχαν μελετηθεί με αντικειμενικά δεδομένα και πιθανές εφαρμόσιμες λύσεις και έτσι η όλη προσπάθεια στηριζόταν σε εσφαλμένες υποθέσεις.

Πώς λοιπόν τα υπόλοιπα κόμματα χωρίς φανατισμό μπορούν να εκθέσουν αναλυτικά τις προτάσεις τους; Αυτές οι προτάσεις θα πρέπει πλέον να συνδυάζονται και με ανάλυση κινδύνου για κάθε περίπτωση.  Δηλαδή, η οικονομική κρίση ανέδειξε τη μεθοδολογική ανεπάρκεια των κομμάτων, τα οποία χωρίς τεκμηριωμένα επιχειρήματα, χωρίς ανάλυση κινδύνου και κυρίως χωρίς ηθική, προσπάθησαν να δώσουν λύση.

Συμπερασματικά, πρέπει όλοι οι πολιτικοί που εκπροσωπούν διάφορα κόμματα του πολιτικού συστήματος της χώρας, να σταματήσουν να δίνουν ψεύτικες υποσχέσεις στους πολίτες, τις οποίες γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι δεν θα μπορέσουν να υλοποιήσουν. Οι πολίτες είναι πλέον «υποψιασμένοι» γι’ αυτά που θα ακούσουν μετά τις εκλογές, ότι δηλαδή οι δανειστές, οι τοκογλύφοι ή οποιοσδήποτε άλλος, πιέζει την κυβέρνηση που θέλει να τηρήσει τις υποσχέσεις της, αλλά δεν την αφήνουν.

Σοβαρές προτάσεις και λύσεις οπωσδήποτε πρέπει να υπάρχουν, οι οποίες όμως θα είναι το αποτέλεσμα σωστής μεθοδολογικής προσέγγισης και ανάλυσης των δεδομένων της ισχύουσας κατάστασης.

Αποτελεί πρόκληση για όσους πιστεύουν ότι ανήκουν στον πατριωτικό χώρο, με ουσιαστικό διάλογο και αποτελεσματική διερεύνηση των δεδομένων, να προτείνουν στους απογοητευμένους πολίτες λύσεις για την έξοδο της χώρας από την περιδίνηση της καταστροφής της.